Hallo studiebegeleider,
Ik ben Sandra Tiebosch en ik ben 54 jaar. Ik heb zelf de havo gedaan en daarna de meao (middelbaar economisch en administratief onderwijs). Ik heb jarenlang mijn eigen kinderen geholpen met huiswerk plannen, talen leren en overhoren van andere vakken. Ik heb ook een tijdje bijles gegeven aan een jongen die in de eerste klas van de mavo begon. Hij had veel moeite met de overgang van de basisschool naar het voortgezet onderwijs.
Ik heb dus aardig wat ervaring en ik heb daarom wat tips op een rijtje gezet die jou kunnen helpen met het geven van een bijles.
Start
- Probeer in het eerste kennismakingsgesprek met het kind en de ouders erachter te komen
welke boeken hij gebruikt. Waar loopt hij tegenaan? Waar zitten de knelpunten? Wat zijn de
laatst behaalde cijfers? Wat is het doel van de bijlessen? Niet alleen de cijfers maar ook de
motivatie en de planning zijn belangrijk. Heeft de leerling het wel naar zijn zin op school?
Maak aantekeningen met steekwoorden. - De keer erna kun je je voorbereiden op de les die je met de leerling gaat behandelen. Voor
middelbare scholieren is heel veel op internet te vinden. - Richt je op de belevingswereld van de leerling. Probeer erachter te komen wat hij voor een hobby’s en bezigheden heeft. Welke vakken is hij heel goed in?
- Houd goed contact met de ouders, samen zijn jullie een team.
Praktische zaken
- Benoem de doelen die je samen met de leerling en ouders wilt behalen.
- Zorg dat zijn telefoon buiten bereik ligt. Ook je eigen telefoon ligt niet in de buurt, je wilt immers het goede voorbeeld geven.
- Zorg voor een rustige opgeruimde plek in huis waar jullie niet gestoord kunnen worden.
- Zorg voor een glas water in de buurt.
- Bij een bijles van een uur geef je de leerling na een half uur de gelegenheid om te plassen en/of iets te drinken. Bij een bijles van 2 uur ook, alleen dan na 1 uur een pauze van een kwartier waarbij de leerling even iets leuks mag doen naar keuze. Hij moet wel in beeld blijven zodat hij er niet tussenuit piept.
- Bij een online les zijn van belang:
- Een goede internetverbinding
- Een goedwerkende laptop, computer of tablet
- Een webcam
- En microfoon of headset
- Pen en papier bij de hand.
Algemene houding
- Iedere leerling heeft een positieve houding nodig met complimenten! Dit bevordert de concentratie en het zelfvertrouwen.
- Geef de leerling vertrouwen ook als hij het niet zo goed doet.
- Blijf altijd rustig en geduldig. Ongeduld roept alleen maar weerstand op.
- Laat je niet van de wijs brengen door een gapende en hangende leerling. Ook een op het oog ongeïnteresseerde leerling neemt nog leerstof in zich op. Het kan gewoon een houding zijn. Je kunt ook vragen waarom hij moe is.
- Zorg dat je de overhand houdt maar dan met zachte hand.
- Zorg dat je af en toe een grapje maakt, dit houdt de leerling bij de les en dit houdt het luchtig.
- Je kunt ook een spelletje verzinnen en maken met de lesstof. Veel jonge leerlingen zijn dol op spelletjes en hebben dan niet in de gaten dat ze eigenlijk aan het leren zijn.
- Tegenslag hoort erbij, niemand is overal goed in. Er zijn maar weinig mensen die dit niet hebben meegemaakt. Dit kun je delen met de leerling.
- Bedenk dat ieder klein stapje er een is en dat heel veel kleine stapjes een grote stap vooruit is. Dit kun je ook met de leerling delen zodat hij moed houdt!
Lesinhoud
- Je kunt voor lesinhoud van de basisschool terugvallen op lesmateriaal van Studyworks van Cito.
- Voor de lesinhoud van middelbare scholieren kun je erg veel vinden op internet. Zorg dat dit wel aansluit bij het lesmateriaal van de leerling. Het is erg zinvol om je van tevoren in te lezen op de lesstof zodat je beslagen ten ijs komt.
- Zorg voor dialoog, kijk continue of de leerling nog wel bij de les is en stel veel open vragen.
- Doe de eerste opdracht samen en laat de leerling daarna een opdracht alleen doen. Kijk de gemaakte opdracht samen na.
- Maak het levendig en zorg met voorbeelden ervoor dat de stof niet te saai wordt. Als de leerling het antwoord helemaal niet weet probeer hem dan met een paar hints de goede richting op te duwen.
- Als de leerling een fout antwoord geeft, zeg dit dan niet letterlijk. Als je zegt “het is niet helemaal goed” of “klopt niet helemaal” dan klinkt het al een stuk prettiger voor de leerling.
- Bedenk dat je maar beperkte zendtijd hebt om iets uit te leggen. Ook de leerling heeft vaak al een schooldag achter de rug waarop hij veel leerstof heeft moeten opnemen. Als je de leerling met meerdere vakken moet helpen (bijvoorbeeld biologie en Engels) doe het dan als volgt: eerst een deel biologie, dan een deel Engelse stof en weer afsluiten met biologie. Dit zorgt voor iets meer afwisseling.
Leren, leren
- Sommige leerlingen vinden leren erg lastig. Leren is een kunst en als je hier niet zo goed in bent, is het lastig om dit jezelf aan te leren.
- De ene leerling heeft veel baat bij het schrijven van woorden, bijvoorbeeld bij het leren van een taal. Zo blijft de spelling beter hangen. De andere leerling heeft meer baat bij het hardop leren van woordjes. Probeer erachter te komen welke methode het beste werkt bij jouw leerling.
- Als een leerling een dag van tevoren begint met bijvoorbeeld een toets biologie te leren, is er niet veel winst meer te behalen, ook niet met een bijles. Leg de leerling uit dat hij dus op tijd moet beginnen. Dit voorkomt stress op het laatste nippertje, want de avond voor de toets leren is niet meer zo effectief. De stof kan in delen gesplitst worden waarbij het minder lijkt. Door het dagelijks herhalen van de “oude”stof blijft het beter hangen.
- In veel boeken van de middelbare school staat achter ieder hoofdstuk een samenvatting van de behandelde stof en wat de leerling moet weten. Zorg dat de leerling in ieder geval deze samenvatting goed leert.
- De kracht van herhalen: door het steeds herhalen van de stof zal dit op den duur beklijven.
StudyWorks online
StudyWorks biedt online bijles aan via haar eigen platform. Je bijlesleerling krijgt
bijles van jou via een audio- en videoverbinding. Op het platform kunnen foto’s en
bestanden met elkaar worden gedeeld, zodat de stof gemakkelijk behandeld kan
worden. Op het platform en op het whiteboard kan tijdens de online bijles
aantekeningen worden gemaakt. Op deze manier krijgt je bijlesleerling, net zoals in
de klas, visuele ondersteuning in combinatie met de gegeven uitleg, maar dan
zonder afleiding.
Plannen
Om rust en structuur te houden, is het bijhouden van een planning erg belangrijk. Veel leerlingen zien door de soms flinke hoeveelheden huiswerk vaak de bomen door het bos niet meer.
Een goede planning d.m.v. een planbord kan een eenvoudig hulpmiddel zijn. Dit kost in het begin wel wat tijd, maar uiteindelijk zorgt het voor structuur en overzicht en dus ook rust. Een planbord is een leuke manier om te plannen. Als de leerling een fysiek planbord gebruikt, ziet hij in een oogopslag wat er nog moet gebeuren. Als je post-it
notes gebruikt, kun je veel meer informatie kwijt. Het is de bedoeling dat de leerling iedere dag het planbord bijwerkt. Een opdracht die voltooid is, wordt doorgestreept en uiteindelijk kan hij weggegooid worden. Het is de bedoeling dat het huiswerk op ieder briefje heel specifiek worden ingevuld. Dus bijvoorbeeld op de maandag:
Engels leren paragraaf 1, dinsdag paragraaf 2 enz.
Nog een bijkomend voordeel is dat de ouders kunnen meekijken met de planning. Als zij zien dat de leerling helemaal “bij” is ,levert dat ook weer complimenten op waar de leerling blij van wordt! Als het kind de planning niet zo goed bijhoudt, kunnen de ouders bijsturen en hoeft er niet gewacht te worden tot de volgende bijles.
Er zijn natuurlijk ook digitale planningsmethoden. Op internet is hier informatie over te vinden.
Heel veel succes met de bijlessen!
-Sandra Tiebosch
